Το Διεθνές Μπακαλορεά στη χώρα της φιγούρας

Η μόρφωση, λένε, είναι αυτό που σου μένει, όταν έχεις πια ξεχάσει αυτά που διδάχθηκες. Στην Ελλάδα, με τον τρόπο που εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια η κοινωνία μας, φοβάμαι ότι η μόρφωση είναι σαν τα αυτοκόλλητα σήματα (θυρεούς) μεγάλων πανεπιστημίων τους εξωτερικού, τα οποία ορισμένοι επιδειξιομανείς τύποι κολλάνε στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων τους, ώστε ο άλλος να καταλαβαίνει αμέσως ότι ο κάτοχος του αυτοκινήτου, εκτός από εύπορος, είναι και μορφωμένος. Μια περισσότερο δημοκρατική εκδοχή της παρομοίωσης, θα ήταν με τις βαμβακερές μπλούζες, που γράφουν επάνω «HARVARD» και τις οποίες ο καθένας μπορεί να αγοράσει πάμφθηνα στο Μοναστηράκι. Με άλλα λόγια, η μόρφωση αντιμετωπίζεται ολοένα και περισσότερο ως σύμβολο κοινωνικής υπεροχής και, συνεπώς, ως αντικείμενο επίδειξης. Αν θεωρείτε υπερβολική τη διαπίστωση, τότε μάλλον δεν ακούσατε τίποτε για το σκάνδαλο της διαρροής των θεμάτων των εξετάσεων για την απόκτηση του Διεθνούς Απολυτηρίου (International Baccalaureate). Αυτό είναι το εισιτήριο για την εισαγωγή στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, για την πρόσβαση δηλαδή στην καλυτέρας ποιότητος ανωτάτη παιδεία· και δεν προσφέρεται στον καθένα, παρά μόνον σε όσους έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν. Στην Ελλάδα, το διετές πρόγραμμα που οδηγεί στις εξετάσεις για την απόκτηση του ΙΒ, προσφέρεται από ένδεκα ιδιωτικά σχολεία, εκ των οποίων τα οκτώ ακολουθούν το ελληνικό πρόγραμμα σπουδών· και κοστίζει, όπως διαβάζω στα ρεπορτάζ των εφημερίδων, 25 000 ευρώ.Το παράδοξο όμως με τη μόρφωση είναι ότι, ενώ η πρόσβαση σε αυτήν προϋποθέτει χρηματικό τίμημα, η απόκτησή της δεν είναι ζήτημα χρημάτων, αφού πρόκειται για ένα πνευματικό αγαθό. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο αδυνατώ να καταλάβω τον τρόπο σκέψης, όχι του απατεώνα που πούλησε τα θέματα, αλλά των ανόητων που προθυμοποιήθηκαν να τα αγοράσουν! Η εξαπάτηση σε αυτό το ζήτημα δεν έχει κανένα απολύτως νόημα και είναι μία εντελώς βλακώδης δαπάνη. Διότι, έστω ότι αγοράζει κάποιος τα θέματα, προκειμένου να στείλει το παιδί του στο Harvard. Καταφεύγει στην απάτη αυτή, προφανώς επειδή το παιδί του δεν μπορεί να πετύχει τον στόχο με τις δικές του δυνάμεις. Ομως αν ο σπουδαστής δεν γίνει δεκτός βάσει της αξίας του, ποιος εγγυάται στον ξιπασμένο γονέα ότι θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του πανεπιστημίου; Αφήστε, δε, τα τεράστια ποσά για τα δίδακτρα και τα έξοδα διαβίωσης στην Αμερική! (Βέβαια, το μέγεθος της ανοησίας για το οποίο μιλάμε είναι τόσο μεγάλο, ώστε δεν αποκλείεται ο αγοραστής των θεμάτων να τρέφει την αυταπάτη ότι θα καταφέρει να αποφοιτήσει «με τον παρά του»...)Το ασύλληπτο μέγεθος της ανοησίας αποδεικνύεται και από την κωμική λεπτομέρεια της υπόθεσης, στην οποία δεν δόθηκε η σημασία που της αρμόζει: Η αφορμή για την αποκάλυψη της απάτης, όπως γράφτηκε στις εφημερίδες, ήταν η σύλληψη ενός εξεταζόμενου, ο οποίος αντέγραφε από... σκονάκι! Δηλαδή, ο υποψήφιος είχε πάρει τα θέματα και δεν είχε κάνει ούτε καν τη στοιχειώδη προσπάθεια να αποστηθίσει τις απαντήσεις. Η απάτη της διαρροής των θεμάτων είναι διπλή: Πρωτίστως, εις βάρος της πλειονότητας των υποψηφίων που εμπιστεύονται τον θεσμό των εξετάσεων, εντέλει όμως είναι και εις βάρος εκείνων που αγόρασαν τα θέματα. Οι τελευταίοι δεν καταλαβαίνουν ότι στον κόσμο μας μπορεί να πωλούνται τα πάντα, αλλά αυτό δεν σημαίνει κιόλας ότι όλα αγοράζονται...Αντιλαμβάνομαι, εντούτοις, την ψυχολογική ανάγκη ορισμένων ανθρώπων να ξεχωρίζουν από τους άλλους. Για να τους προστατεύσω, λοιπόν, από περιττά έξοδα, έχω να τους προτείνω έναν απλούστερο τρόπο, αν θέλουν σώνει και καλά να προσθέσουν στο βιογραφικό τους μια αναφορά στο Harvard. Το γνωστό πανεπιστήμιο προσφέρει και καλοκαιρινά προγράμματα (επ’ αμοιβή, ασφαλώς), για τα οποία δεν απαιτούνται εξετάσεις, αλλά δεν χορηγούνται ούτε διπλώματα. Απλώς παρακολουθείς έναν κύκλο σεμιναρίων και όταν τελειώσουν επιστρέφεις στο σπίτι σου. Επειτα, κανείς δεν σε εμποδίζει να ισχυρίζεσαι στο βιογραφικό σου ότι έκανες και μεταπτυχιακά στο Harvard. Ουδείς θα διαψεύσει τον ισχυρισμό σου. Αυτό έχει κάνει και στέλεχος της σημερινής κυβέρνησης...

Tου Στέφανου Κασιμάτη, στην εφ. Καθημερινή