Από το Έπος του 1940-41

Διαβάζω: «Αυτό το Ημερολόγιο το έγραψα επάνω σ' εκείνα τα βουνά, από όπου ξεκίνησε η Νίκη. Κάθε μέρα, πολλές φορές την ίδια μέρα, προ της μάχης, ενώ αυτή διαρκούσε, ύστερ΄ απ' αυτήν, μ' ένα μικρό μολύβι έγραφα πάνω σε παντός είδους χαρτιά που έσερνα μαζί μου. Σημείωνα ό,τι έβλεπαν τα μάτια μου ή με κόπο μάθαινα ρωτώντας άλλους που ήξεραν. Ό,τι γράφεται μέσα σ' αυτό το Ημερολόγιο αντικειμενικό και αμερόληπτο. Προσπάθησα από την αρχή να παρουσιάζω τα πράματα όπως συνέβαιναν, χωρίς δικές μου φραστικές προσθήκες. Παρηκολούθησα το 8ον Σύνταγμα Πεζικού και μπορεί να πει κανείς, ότι το βιβλίον αυτό αποτελεί, ύστερα από το κάψιμο των Αρχείων τη μοναδική του Ιστορία. Κρυμένο το χειρόγραφο κατά το διάστημα της σκλαβιάς, βλέπει τυπωμένο σε αυτό το βιβλίο, το φως της δημοσιότητος τώρα που είμαστε ελεύθεροι. Θα νοιώσω τον εαυτό μου ευτυχισμένο, αν η έκδοσίς του προσθέσει έστω και μια σελίδα στην Ιστορία του Αλβανικού Έπους.» (…)
«Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 1940. Μάλι-Σπατ. Υψ. 1.483 (…) Οι μάχες που δώσαμε μέχρι τώρα, τα λά­φυρα και τα όπλα που βρήκαμε και γενικώς η αντίστασις των Ιταλών, με κάνουν να σημειώσω μερικά πράγματα. Πρώτα πρώτα ο εχθρός είναι καλλίτερα εφοδιασμένος από εμάς, τόσο σε πολεμικά μέσα, όσο και σε μέσα ρουχισμού, τροφίμων, κλπ. Οι Ιταλοί έχουν πολλά αυτόματα όπλα, πράγμα που δεν συμβαίνει σε μας. Κατά τις πληροφορίες που έχουμε κάθε Τάγμα έχει 6 όλμους, ενώ εμείς έχουμε 4 σε ολόκληρο Σύ­νταγμα. Οι όλμοι τους χτυπούν περισσότερο από τους δικούς μας. Αυτό το διαπιστώσαμε σήμερα ακόμα. Οι Ιταλοί μάς χτυπούσαν από μεριές που βλέπαμε και τις οποίες οι δικοί μας όλμοι δεν έφταναν.Επίσης έχουν μικρούς όλμους, ενώ εμείς δεν έχουμε καθόλου. Στην κορφή που σκοτώ­θηκαν δικοί μας και Ιταλοί, βρήκαμε 4 τέτοι­ους. Τον έναν τον πήραμε, για να μάθουμε τη λειτουργία του.»
«Οι Ιταλοί έχουν κατάλληλες για το βουνό και το χιόνι αρβύλες. Πολλές είναι ντυμένες με τσόχα κι έχουν περίεργα καρφιά. Επίσης φορούν μάλλινα και... τρώνε από πάσης φύ­σεως καλλίτερα. Κουραμάνα άσπρη και άφθονη, φυλαγμένη σε κατάλληλα δοχεία από αλουμίνιον. Κονσέρβες παντός είδους, ποτά διάφορα. Πίνουνε φαίνεται και καφέ, γιατί εκτός από μερικά ειδικά μπρίκια, βρή­καμε επίσης και αρκετό καφέ καβουρδισμένο και άκοπο.»
«Εκείνα επίσης που γράφουν οι εφημερίδες, ότι οι Ιταλοί είναι δειλοί σαν λαγοί κλπ. δεν είναι αλήθεια. Στην αρχή είχα κι εγώ την ίδια ιδέα, αλλά τώρα είμαι υποχρεωμένος να ομολογήσω πως οι Ιταλοί πολε-μάνε. Δεν έχουν βέβαια την ικανότητα, το θάρρος, την ευκινησία, την εξυπνάδα και την τέχνη τη δική μας, αλλά είναι άριστα εκπαιδευμένοι και ιδίως στους όλμους. Ο Ιταλός στρατιώτης, ιδίως εκείνος που χειρί-ζεται αυτόματο και βρίσκεται μέσα σε διασκευασμένο πολυβολείο, πολεμάειπείσμα και φανατισμό, μέχρις ότου τον σκοτώσεις ή τον πλησιάσεις σε τέτοιο σημείο,που κάθε αντίστασίς του είναι πια άσκο-πη. Αυτά για να πάνε τα πράγματα στη πραγματική τους θέσι.» (…)
Αποσπάσματα από: Ντίνος Π. Μαγγιοράκος «Το ξεκίνημα της νίκης, Ημερολόγιο από τον πόλεμο 40-41», εκδ. Ανατολή, Αθήνα 1946, στο: 1940-41, Σου γράφω από το μέτωπο, Ιστορικά, εφ. Ελευθεροτυπία, Οκτώβριος 2010, σ. 71, 88.

Δες επίσης και
To OXI το είπε ο Ι. Μεταξάς
Greece at War ΙΙ,1940-1941
Έπος του 1940-41 και βρετανική βοήθεια προς την Ελλάδα
28η Οκτωβρίου 1940: Τα παιδιά του Γυμνασίου Πωγωνιανής
Η είσοδος του ελληνικού στρατού στην Κορυτσά
Πόλεμος πατήρ πάντων, ή… όλα καλά στο μέτωπο