Ιστορίες για γουρουνάκια ή ανάμεσα στον φιλομνημονιακό και στον αντιμνημονιακό λόγο

Αντιγράφω και παραθέτω την πρώτη "ενότητα" από το (εξαίρετο) δημοσίευμα  "Μερικές ιδέες για να σκεφτούμε την κρίση διαφορετικά" του ιστορικού και καθηγητή στο Αθήνησι Αντώνη Λιάκου:

"Μια φορά και ένα καιρό ήταν τρία γουρουνάκια. Για την ακρίβεια τα έλεγαν PIGS [PIGS ]και δεν ήταν μόνο τρία. Υποτίθεται ότι ήταν τέσσερα, όσα και τα γράμματα του αρκτικόλεξου, αλλά στην πραγματικότητα  ήταν περισσότερα.  Τα γουρουνάκια πάντα τα κυνηγάει ένας κακός λύκος, και στην συγκεκριμένη περίπτωση  έλεγαν ότι ήταν λύκαινα και τα εχθρευόταν για τα χρέη τους. Λύκαινα από τα μέρη της Πομερανίας.Το παραμύθι είναι γνωστό, αλλά μεγαλύτερο ενδιαφέρον είχαν οι ιστορίες που διηγούνταν τα γουρουνάκια. Κάθε γουρουνάκι έλεγε και μια διαφορετική ιστορία για τους λόγους που έπεσε στην ανάγκη του λύκου.Το ένα έλεγε ότι είχε κάνει ακριβώς ό,τι του είχαν ζητήσει για να γίνει καλό γουρουνάκι, αλλά φαίνεται πώς δεν τα είχε κάνει όλα στην εντέλεια, κι έτσι δεν γλύτωσε το σπίτι του. Το άλλο έλεγε ότι έφταιγε η απληστία των τραπεζών, τα στεγαστικά δάνεια και τα καταναλωτικά χρέη που συσσώρευαν τα άλλα άφρονα γουρουνάκια της πατρίδας του. Ένα τρίτο κατηγορούσε το δημόσιο, το υπερτροφικό κράτος και τα ελλείμματα που είχε δημιουργήσει.  Όλα συμφωνούσαν σε ένα πράγμα. Ότι οι ιστορίες τους, δηλαδή οι λόγοι που τα οδήγησαν στην  τωρινή τους κατάσταση, ήταν εντελώς, μα εντελώς διαφορετικές. Καμία σχέση η μία περίπτωση με την άλλη. To καθένα είχε διαπράξει εντελώς διαφορετικές αμαρτίες, για τις οποίες θα άξιζε να τιμωρηθεί. Μάταιο, εντελώς μάταιο, να κοιτάει το ένα γουρουνάκι τι συνέβη και γκρεμίστηκε το σπίτι του άλλου. «Να κοιτάει ο καθένας την καμπούρα του», έλεγαν και επαναλάμβαναν σοβαροί  άνθρωποι της επιστήμης, που μιλούσαν για την κρίση υπεύθυνα.«Η κρίση στην Ελλάδα είναι “made in Greece” και διαφέρει ριζικά από τις κρίσεις στις άλλες χώρες, καθώς η κρίση στις λοιπές χώρες είναι κυρίως ή αποκλειστικά κρίση δημοσιονομική ή οικονομική, ενώ στην Ελλάδα είναι φαινόμενο πολύ πιο ευρύτερο, περίπλοκο, πολυδιάστατο.(…) Ευρώπη και Ελλάδα βρίσκονται σε κρίση. Αλλά η κρίση στην Ελλάδα είναι σαφώς διαφορετική. Είναι διαφορετική δηλαδή από την κρίση που αντιμετωπίζουν οι άλλες περιφερειακές χώρες-μέλη της Ευρωζώνης (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία).» Κάθε γουρουνάκι λοιπόν θα κρεμόταν στο τσιγκέλι από το ποδαράκι του.

Αλλά και ο λύκος έλεγε την δική του εκδοχή της ιστορίας. Τα γουρουνάκια του Νότου, και κυρίως εκείνα που κατάγονταν από ένδοξους κάπρους, έπρεπε να τιμωρηθούν παραδειγματικά γιατί συνέχιζαν να διάγουν βίον τριφηλόν,  ζούσαν ανήθικα, παραβιάζοντας τους κανόνες της ενάρετης ζωής. Η παραβίαση της ηθικής ως αιτία της οικονομικής χρεοκοπίας συγκροτούσε έναν ισχυρό κανονιστικό λόγο. Τα δημόσια ελλείμματα είναι αμαρτία, δηλώνουν έκλυτα ήθη, ειπώθηκε στην αγέλη όταν συναντήθηκε με τα γουρουνάκια για να συζητήσουν  τη συγκρότηση μόνιμου μηχανισμού διάσωσης. Βέβαια τα γουρουνάκια θυμούνταν ότι όχι πολλά χρόνια πριν, όσοι κουνούν επιτιμητικά το δάκτυλο τώρα, διαφήμιζαν πιστωτικές κάρτες, δάνεια για διακοπές,  καταναλωτικά δάνεια εν γένει, ευκολίες πληρωμών για κάθε τι. «Πάρε κόσμε τώρα και πλήρωνε αργότερα», έλεγαν τότε, όσοι τώρα ολοφύρονται ότι «φάγαμε το μέλλον των παιδιών μας». Πάντως τα γουρουνάκια είχαν πιστέψει ότι έπρεπε δικαίως να τιμωρηθούν. Είχαν εγκολπωθεί μάλιστα τόσο βαθειά αυτή την αντιπαράθεση ανάμεσα   στην  «υγιή» οικονομία και τις ανθυγιεινές πρακτικές, ώστε είχαν αγωνία μήπως  «μολύνουν» και μεταδώσουν την ασθένειά τους και στην υπόλοιπη Ευρώπη. «Πώς η Ελλάδα δεν θα μεταδώσει την ασθένειά της;» αναρωτιούνταν σε συνέδρια οργανωμένα στην αλλοδαπή, αλλά με χρήματα από το κομπόδεμά τους. 

Όπως λοιπόν κάθε γουρουνάκι έχει την ξεχωριστή  ιστορία του, έτσι  και στην Ελλάδα αποκτήσαμε την  δική μας, κατά-δική μας ιστορία. Η μάλλον δυο ιστορίες   με παραλλαγές για δεξιοτέχνες και ατζαμήδες. Στη μία ιστορία «φταίνε» οι ξένοι που επιβουλεύονται, όπως πάντα, την Ελλάδα, και οι “ξεφτιλισμένοι” πολιτικοί που μας «έκλεψαν». Αποσπασματικό αφήγημα, θολό και  θυμωμένο. Στην άλλη ιστορία, την παγκαλική,  «τα φάγαμε όλοι μαζί». Στην παραλλαγή της για βιρτουόζους, αυτή η ιστορία αποδίδει  την κρίση στην κουλτούρα της μεταπολίτευσης και στον πολιτισμικό-πολιτικό δυϊσμό που κατατρύχει τη χώρα από την ίδρυση του κράτους, καθώς και σε χρόνιες ελληνικές δομικές αδυναμίες. Κι αυτή η ιστορία, όχι λιγότερο από την άλλη, απευθύνεται στο θυμικό και κυρίως καλλιεργεί  μια μαζική αυτό-ενοχοποίηση. Βρίσκει μάλιστα μεγαλύτερο έρεισμα στις οργισμένες μεσαίες τάξεις και στους διανοούμενους που πάντοτε φαντάζονται για τον εαυτό τους μιαν άλλη μοίρα, καλύτερη από αυτή που τους έλαχε σ’ αυτή την ελεεινή χώρα.  Και οι δυο ιστορίες εσωτερικεύουν το «στίγμα» της οικονομικής αποτυχίας: Αναζητώντας αποδιοπομπαίους τράγους  σε διεθνείς συνωμοσίες, το πρώτο· με την αυτομαστίγωση, το δεύτερο." Η συνέχεια εδώ.
Δείτε και Η μεταμόρφωση της Ελλάδος μετά το 2010

via: Alekos