Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2009

ΕΣΠΑ και ξαναγράψιμο σχολικών βιβλίων ή φτου κι απ΄την αρχή

Ξαναγράψιμο όλων των σχολικών βιβλίων Δημοτικού και Γυμνασίου και εξαρχής συγγραφή των βιβλίων του Λυκείου έως το 2013 (βλέπε…ΕΣΠΑ) σχεδιάζει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σύμφωνα με την εφ. Απογευματινή. Τι κι αν όλα σχεδόν τα βιβλία του Δημοτικού και του Γυμνασίου (με χρηματοδότηση από το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ/ Γ΄ ΚΠΣ…) έχουν ηλικία μόλις δυο-τριών χρόνων, με κάποια να μην έχουν ακόμα εκδοθεί, και με την αξιολόγησή τους να έχει αναβληθεί για το… επόμενο έτος! Τα βιβλία του Λυκείου είναι λίγο… μεγαλύτερα, έχουν ηλικία 8-10 χρόνων κι είναι απομεινάρια του πολλαπλού ή εναλλακτικού βιβλίου της «μεταρρύθμισης Αρσένη» (χρηματοδότηση από το ΕΠΕΑΕΚ Ι /Β΄ ΚΠΣ…), τα οποία δεν έχουν κι ούτε πρόκειται να αξιολογηθούν. Με άλλα λόγια τα …χρήματα να απορροφώνται και σε δουλειά να βρίσκεται το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (εμ, κάτι πρέπει να κάνει κι αυτό…τόσος κόσμος το στελεχώνει). Παραγωγή βιβλίων λοιπόν, μια από τα ίδια, και συζήτηση περί αυτών και του τρόπου εισαγωγής στα ΑΕΙ (βεβαίως, βεβαίως), ήγουν πεδίο λαμπρό νέου διαλόγου για την μετα-απο-ρύθμιση της Παιδείας, κτλ. κτλ. Κοντά σε αυτά και η εξαγγελία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (δες εδώ) για ''συγγραφή βιβλίων (που) θα γίνεται από μεικτές ομάδες με πιλοτική περίοδο διδασκαλίας τους σε πιλοτικά σχολεία για να δοκιμάζονται και οι νέες μέθοδοι, και έπειτα από έγκριση των καθηγητών, θα εισάγονται στα σχολεία'', ''υιοθέτηση ενιαίου εθνικού προγράμματος σπουδών, το οποίο κατά 80-85% θα επιλέγεται και θα ορίζεται σε κεντρικό επίπεδο αλλά θα υπάρχει ένα 15-20% που θα ορίζεται σε περιφερειακό επίπεδο με βάση τις ιδιαίτερες επιλογές κάθε περιοχής'', ''δημιουργία αυτοδύναμου λυκείου, που θα χορηγεί Εθνικό Απολυτήριο''…Εξαγγελίες ίδιες και απαράλλακτες, για όσους το θυμούνται, με αυτές που είχαν (ξανα)αναγγελθεί και ξεκινήσει όταν ο νυν αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ήταν υπουργός Παιδείας (1994-96), αλλά δεν υλοποιήθηκαν, επειδή ο επόμενος υπουργός Γερ. Αρσένης ήθελε να κάνει τη δική του μεταρρύθμιση… Θα έλεγε κάποιος ότι τα χρήματα της ΕΕ εκμαυλίζουν την ελληνική παιδεία…αντί να την προάγουν. Φτου κι απ΄ την αρχή λοιπόν για να είν΄ καλά το ΕΣΠΑ!

5 σχόλια:

Αρκουδπουρνάρ είπε...

Από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 20 ΙΑΝ 2009

Φυσική Ε' και Στ' Δημοτικού

Πειράματα ...με τους μαθητές




ΕΡΕΥΝΑ: ΑΝΝΑ ΑΝΔΡΙΤΣΑΚΗ, ΕΛΕΝΑ ΒΑΡΙΝΟΥ, ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ

Με εγκυκλοπαίδεια φυσικών επιστημών, «κατάλληλη» για αναγνώστες άνω των έντεκα και δώδεκα χρόνων, θα μπορούσε να συναγωνιστεί -λένε οι εκπαιδευτικοί- η εισαγωγή στον κόσμο της Φυσικής μέσα από τα αντίστοιχα νέα βιβλία της Ε' και της ΣΤ' δημοτικού. Η επιλογή να συμπεριληφθούν στο «πείραμα» έννοιες όπως η μάζα, ο όγκος και η πυκνότητα, αναλύσεις για την ατομική δομή της ύλης, αλλά και η επιστημονικοποίηση απλών διατυπώσεων περί τα φυσικά και άλλα φαινόμενα, προκαλεί παρενέργειες που δεν είχαν υπολογιστεί από τους συγγραφείς-επιστήμονες.

«Πώς να προχωρήσω την ύλη, όταν ακόμα τα παιδιά της Ε' τάξης προσπαθούν να καταλάβουν με τι μοιάζουν τα μόρια;» διερωτάται η εκπαιδευτικός Ειρήνη Πετροπούλου, ενώ ο Κωνσταντίνος Τσάκαλος, επίσης εκπαιδευτικός, προσδιορίζει την ουσία: «Τα νέα βιβλία δυστυχώς απαιτούν απομνημόνευση σύνθετων εννοιών και επιπλέον δίνουν έμφαση στον μικρόκοσμο αλλά και σε πολλά άλλα θέματα που είναι δύσκολα για τους μαθητές αυτής της ηλικίας, για το γνωστικό και ηλικιακό επίπεδό τους».

Το ειδικευμένο και απαιτητικό λεξιλόγιο, ο τρόπος γραφής και η γλώσσα που χρησιμοποιείται σε αρκετά κεφάλαια, η επιστημονική ή μεθοδολογική ασυνέπεια σε διαφορετικά σημεία των βιβλίων, καθώς και η «τεράστια ύλη», όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, αναφέρονται ως βασικές αιτίες των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν στις τάξεις δάσκαλοι και μαθητές, οι οποίοι ακόμα αναρωτιούνται: Γιατί πρέπει να διδαχθούν όλα αυτά στο δημοτικό, και μάλιστα από την Ε' τάξη;

Η απάντηση έχει ήδη δοθεί με τις επιλογές των αρμοδίων (συγγραφικές ομάδες, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, υπουργείο Παιδείας). Σ' αυτές περιλαμβάνονται και τα πειράματα που καταγράφονται ακολούθως και προφανώς έγιναν με στόχο την παρατήρηση των αντιδράσεων από τα πειραματόζωα-μαθητές.

Ειδικά στην Ε' τάξη, λοιπόν, επιχειρούνται πολλά πειράματα. Ενα από τα πιο δημοφιλή και επαναλαμβανόμενα αφορά τις νοητικές λειτουργίες των μαθητών. Πραγματοποιείται η μετατροπή του γνωστικού αντικειμένου πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε μάθημα τουλάχιστον λυκειακής, ενίοτε και μεταλυκειακής τάξης.

Στη 14η κιόλας σελίδα του βιβλίου, οι ανικανοποίητοι συγγραφείς-επιστήμονες μετέτρεψαν τον απλό, βασικό ορισμό του μορίου και αντί ν' αφήσουν τα 11χρονα να καταλάβουν ότι πρόκειται για το «μικρότερο τμήμα ενός συστατικού που διατηρεί τις ιδιότητές του», τους ανεβάζουν κατευθείαν επίπεδο και τους πάνε στις χημικές ενώσεις, ενημερώνοντας πως πρόκειται για «το μικρότερο τμήμα μιας χημικής ένωσης που διατηρεί τις ιδιότητές του». Η απάντηση στην ερώτηση τι είναι χημική ένωση απαντάται αργότερα.

* Τι είναι όμως μια απλή εργασία μπροστά στα άλματα της Φυσικής που ακολουθούν; Στη σελίδα 65, ο απλός, πολύ απλός κανόνας ότι «οι μικρές γεννήτριες λειτουργούν με πετρέλαιο, μετατρέποντας τη χημική ενέργεια του πετρελαίου σε ηλεκτρική» κρίθηκε κατώτερος των προσδοκιών των συγγραφέων-υπερεπιστημόνων και έτσι αναδιαμορφώθηκε ως εξής (πάρτε ανάσα, θα χρειαστεί): «Ολες οι γεννήτριες μετατρέπουν την κινητική ενέργεια σε ηλεκτρική. Κάθε γεννήτρια συνοδεύεται από μια θερμική μηχανή που μετατρέπει τη χημική ενέργεια της βενζίνης σε κινητική με την οποία η θερμική μηχανή τροφοδοτεί τη γεννήτρια. Οι ανεμογεννήτριες είναι διαφορετικές από τις άλλες γεννήτριες».

* Μετά απ' αυτό μάλλον πάνε για πτυχίο τα παιδάκια. Ωστόσο, ο τελικός βαθμός (του πτυχίου φυσικά) θα διαμορφωθεί από το πείραμα στο βιβλίο της ΣΤ'τάξης. Εκεί (σελ. 36) εξηγείται, μεταξύ άλλων, τι είναι το ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Και αναφέρεται -όπως πάντα στην αρχική διατύπωση, με απλό τρόπο: «Οταν το υδρογόνο ενώνεται με το οξυγόνο, παράγεται ηλεκτρικό ρεύμα. Από την εξάτμιση δεν βγαίνει παρά... νερό. Τα αυτοκίνητα που κινούνται με υδρογόνο είναι λοιπόν ηλεκτρικά». Τς, τς, τς... Να πώς προάγεται η επιστήμη: «Ηλεκτρικό ρεύμα παράγεται όταν το υδρογόνο ενώνεται καταλυτικά με το οξυγόνο σε μια αντίδραση που γίνεται στον καυστήρα των αυτοκινήτων που κινούνται με υδρογόνο. Το ρεύμα αυτό τροφοδοτεί τον ηλεκτρικό κινητήρα του οχήματος».

* Βέβαια, ακόμη και οι νομπελίστες των θετικών επιστημών, δεν μπορεί, στα πρόχειρά τους θα έχουν λάθη. Ε, κάπως έτσι η πήξη μπορεί να γίνει τήξη, το φελιζόλ να προκύψει όχι από διογκωμένη αλλά από συμπιεσμένη πολυστερίνη, εκτός από τα μεταλλικά να υπάρχουν κι άλλα αντικείμενα που να έλκονται από φυσικούς μαγνήτες ή, τέλος πάντων, η πυρηνική ενέργεια να θεωρείται ιδανική αφού «δεν ρυπαίνει ποτέ την ατμόσφαιρα». Ποτέ προ των διορθώσεων, (π.Δ.) φυσικά, διότι μετά απ' αυτές υπήρξε και το Τσέρνομπιλ. Οσο για τις λοιπές ακόμη πιο καταστροφικές συνέπειες για το ανθρώπινο είδος ατυχημάτων σαν το Τσέρνομπιλ αποτελούν «μειονέκτημα».

Συγκεκριμένα, στη σελίδα 46 στο βιβλίο της Ε', ορίζεται ότι: «Κάθε στερεό μετατρέπεται σε υγρό σε μια συγκεκριμένη θερμοκρασία, η οποία ονομάζεται θερμοκρασία τήξης». Η διόρθωση μπορεί να καθυστέρησε -δύο χρόνια μετά- αλλά έγινε: «...ονομάζεται θερμοκρασία πήξης». Στο βιβλίο της ΣΤ', στη σελίδα 37, στη γνωριμία με τις μορφές ενέργειας, κάποιο σατανικό χέρι έγραψε μόνο τα θετικά, δηλαδή ότι «δεν ρυπαίνει την ατμόσφαιρα». Η αλήθεια, όμως, αποκαταστάθηκε. Απλά, με μια παρένθεση: «... δεν ρυπαίνει την ατμόσφαιρα. (Οχι πάντα π.χ. Τσέρνομπιλ)».

Λίγες σελίδες πιο κάτω (σελ. 46), το φελιζόλ δεν θέλει να προκύψει από διόγκωση της πολυστερίνης αλλά από συμπίεση. Επειδή όμως αυτό η επιστήμη δεν το δέχεται, ο κανόνας αντιστρέφεται και έτσι η φράση: «Ενα υλικό που χρησιμοποιείται συχνά για τη θερμομόνωση είναι η συμπιεσμένη πολυστερίνη, ένα είδος φελιζόλ» μετατρέπεται σε: «Ενα υλικό που χρησιμοποιείται συχνά για τη θερμομόνωση είναι η διογκωμένη πολυστερίνη, ένα είδος φελιζόλ».

Ακόμη, πιο κάτω (σελ. 94), στην απόπειρα να συμπεριληφθούν κι άλλα αντικείμενα σ' αυτά που έλκονται από φυσικούς μαγνήτες, και πριν ακόμη ο μαγνήτης επιπολαιότητας τραβήξει μεταλλικά αντικείμενα απροσδιόριστου αριθμού, το Π.Ι. παρενέβη. Στη φράση «Ο άνθρωπος ασχολήθηκε με τα μαγνητικά φαινόμενα εδώ και χιλιάδες χρόνια, όταν παρατήρησε για πρώτη φορά φυσικούς μαγνήτες να έλκουν ορισμένα αντικείμενα», προσέθεσε τη μαγική λέξη «μεταλλικά» πριν από τα αντικείμενα.

* Πέρα απ' όλα, όμως, ακόμη και στη Φυσική, πολλά ζητήματα κρίνονται όχι βάσει δεδομένων αλλά ερμηνείας. Ναι, ναι. Στο βιβλίο της Ε'τάξης (σελ. 23), στην πρώτη εκδοχή είναι το «Νερό, ο παγκόσμιος καταλύτης» στη δεύτερη «ο καλύτερος καταλύτης». Είναι θέμα ερμηνείας.

Στο ίδιο βιβλίο, δύο σελίδες πίσω (σελ. 21), αρχικώς προτείνεται στους μαθητές να φανταστούν ότι μικραίνουν προκειμένου να δουν τα σωματίδια. Η δεύτερη όμως επιστημονική προσέγγιση, μέσω των Παροραμάτων, οδηγεί ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή της μεγέθυνσης των σωματιδίων, θεωρώντας προφανώς πως αυτή η προτροπή ταιριάζει περισσότερο στην κοινή και πιθανώς στην παιδική λογική.

Η ίδια ακριβώς μεθοδολογία ακολουθήθηκε και στη σελίδα 58, όπου η δική μας σμίκρυνση κατά ένα δισεκατομμύριο φορές ώστε να δούμε τα μόρια ή και τα άτομα απορρίφθηκε από τη νέα ερμηνεία, που θεωρεί πιο εφικτή κατά τη συλλογιστική προσπάθεια των παιδιών τη μεγέθυνση των σωματιδίων κατά ένα δισεκατομμύριο φορές ώστε να τα δούμε καλύτερα.

Για να μην αφήνουμε, ωστόσο, εκτός της συνολικής προσπάθειας τις σωστές και χρήσιμες παρεμβάσεις, οφείλουμε να επισημάνουμε πως σε αρκετές περσιπτώσεις συμπληρώθηκαν έννοιες, φαινόμενα και φράσεις ώστε να επιτυγχάνεται η σαφήνεια, η επιστημονικότητα και η καλύτερη κατανόηση της Φυσικής από τους αναγνώστες. Καλά, το τελευταίο ελέγχεται... *

N. είπε...

...Έχω την εντύπωση ότι το άρθρο του Κ. Ραβάνη ''Τα εγχειρίδια των Φυσικών Επιστημών:Ανορθολογισμός και αποτυχία '' στην ίδια εφημερίδα δίνει μια απάντηση, αν και για τους γνωρίζοντες τα πράγματα ή για αυτούς που τα ξέρουν ''από μέσα'', οι απαντήσεις σχετικά με τη συγγραφή των σχολικών βιβλίων, την κρίση/επιλογή τους κτλ. είναι περισσότερες από μία...Μια καλή ιδέα και για τη χώρα μας- όπως αλλού συμβαίνει- είναι η συγγραφή-διάθεση περισσοτέρων του ενός εγχειριδίων ανά μάθημα, τάξη, τύπο σχολείου. Αλλά πού...

N. είπε...

Σε συνέχεια του προηγούμρνου σχολίου μου να προσθέσω και τα παρακάτω:Στο άρθρο ''Τα εγχειρίδια των Φυσικών Επιστημών:Ανορθολογισμός και αποτυχία '' αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι(...)Η δημιουργία διδακτικών εγχειριδίων για τις Φυσικές Επιστήμες, για όλες τις σχολικές βαθμίδες, αποτελεί διαδικασία και προϊόν ενός ειδικού επιστημονικού πεδίου, το οποίο αποκαλούμε διδακτικό μετασχηματισμό. Στο πεδίο αυτό μελετώνται και αξιοποιούνται εξαντλητικά οι διαπιστωμένες από την έρευνα δυσκολίες των παιδιών, οι θεωρητικά προβλεπόμενες δυνατότητές τους, η ανάλυση του παιδαγωγικού πλαισίου και των αναλυτικών προγραμμάτων, η ριζικά ανακατασκευασμένη επιστημονική γνώση για τις εξειδικευμένες ανάγκες της κάθε ηλικίας και σχολικής βαθμίδας, οι λειτουργίες των διαφόρων μορφών γραπτού κειμένου, συμβόλων και εικόνας, οι δραστηριότητες εμπέδωσης και άσκησης των παιδιών.Οταν όλα αυτά αποτελούν για τους συγγραφείς των εγχειριδίων άγνωστο πλανήτη, χωρίς καμιά αμφιβολία τα βιβλία που δημιουργούν είναι απλώς προϊόντα ενός τυφλού, αδιέξοδου και χωρίς σημεία στήριξης και αναφοράς εμπειρισμού (..)Εδώ θέλω να παρατηρήσω ότι τόσο οι συγγραφείς των εν χρήσει εγχειριδίων φ.ε. των Ε΄& Στ΄τάξεων δημοτικού, όσο και οι συγγραφείς των δυο προηγούμενων εγχειριδίων φ.ε. για τις ίδιες τάξεις στο πλαίσιο του εναλλακτικού βιβλίου, είναι στην πλειονότητά τους εκπαιδευτικοί με μεταπτυχιακές σπουδές στη διδακτική των φ.ε. και οι επικεφαλείς των δυγγραφικών ομάδων καθηγητές στο ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ!Με άλλα λόγια μήπως αλλού βρίσκεται η κακοδαιμονία;Ιδέες για τη μερική λύση του γρίφου δίνει, κατά την άποψή μου, το άρθρο του Γ. Σταμέλου, αν. καθηγητή ΠΤΔΕ Παν. Πατρών,''Διεφθαρμένα ή χαοτικά (ελληνικά)πανεπιστήμια;Η περίπτωση των Παιδαγωγικών Τμημάτων''στο περιοδικό Σύγχρονη Εκπαίδευση τχ.155(2008).

Ακρίτας είπε...

… και αν το Έργο (το βιβλίο εν προκειμένω) που χρηματοδοτείται από την ΕΕ δεν είναι «ολοκληρωμένο» και «λειτουργικό» οι ελεγκτικοί μηχανισμοί το απεντάσσουν. Με τον φόβο λοιπόν ότι θα «χαθούν» οι πόροι (η περιβόητη απορρόφηση των κονδυλίων της ΕΕ) πρέπει να φανεί ότι τα βιβλία είναι λειτουργικά, ότι χρησιμοποιούνται δηλαδή. Για να μην χρεωθούν την αποτυχία οι «ανάδοχοι» συγγραφείς των βιβλίων αλλά κυρίως για να μην θωρηθεί ότι δεν «απορροφήσαμε» είναι υποχρεωμένοι μαθητές να τα τρώνε στην «μάπα».

N. είπε...

Για να λέμε και του στραβού το δικηο, γιατί όχι ΚΑΙ απορρόφηση 100%;Το γαμώτο είναι αλλού,γιατί αυτή η προχειρότητα;Οποιοδήποτε βιβλίο είναι λειτουργικό όταν οι σ. ακολουθούν συγκεκριμένες προδιαγραφές (κι όχι τις ''ωραίες'' παμφόλυγες του νυν ΔΕΠΠΣ...), υπάρχουν μελετημένα ΑΠΣ, κτλ. Κια το σημαντικό εν προκυμένω είναι το ΠΙ να είναι αυτό που ο ιδρυτικός του νόμος οριοθετεί κι όχι βόλεμα/αποθήκη όσων, ας πούμε ότι ''έχουν τα (τυπικά)προσόντα για ΔΕΠ σε κάποιο ΑΕΙ, αλλά ...τους πρόλαβαν άλλοι...''Δεν γίνεται έτσι.Πάνε -και θα συνεχίσουν να πάνε-τζάμπα τα λεφτά της ΕΕ...

Related Posts with Thumbnails